پس از خروج آمریکا و به قدرت رسیدن طالبان، همواره سیاستمداران این کشور انتقاداتی را حواله‌ی مقامات آمریکایی نموده و تصمیم مقامات این کشور را در مورد خروج غیرمسوولانه از افغانستان، نادرست و عجولانه خوانده‌اند.از سوی دیگر، آمریکا که بر اساس توافقنامه‌ی دوحه، طالبان را بار دیگر بر افغانستان مسلط ساخت، در پی آن بود تا با کاهش هزینه‌های انسانی و مالی و با استفاده از این گروه، بتواند جلوی رشد دیگر گروه‌های افراطی در افغانستان را بگیرد. اما پافشاری طالبان و تن ندادن‌شان به خواسته‌های آمریکا و مشروط جامعه جهانی مبنی بر رعایت حقوق بشر، حکومت فراگیر و قطع ارتباط با گروه‌های افراط‌گرا  و همچنین نزدیک شدن بیش‌ازحد طالبان به چین، ظاهراً نگرانی‌هایی را در میان سیاستمداران ایالات متحده به وجود آورده است.

از همین جهت است که از چندی پیش به این‌طرف، چندین گزارش علیه عملکرد طالبان، حضور القاعده و رشد داعش در افغانستان و نزدیکی و ارتباط طالبان با القاعده، توسط نهادهای آمریکایی منتشر شده است.

منتقدان، سیاست آمریکا را دلیل حضور طالب و افزایش قدرت و تحرک داعش و دیگر گروه‌های تروریستی در افغانستان می‌دانند و باور دارند که خروج غیرمسوولانه آمریکا از افغانستان باعث شده است تا داعش خراسان به قدرت زیادی دست پیدا کند به همین منظور روز گذشته،  فرمانده سابق فرماندهی مرکزی ایالات‌متحده امریکا در مورد «تمایل شدید» داعش برای حمله به امریکا و دیگر قدرت‌های خارجی هشدار داده است فرانک مکنزی گفته است که خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، موجب رشد داعش خراسان در این کشور شده است. او در گفت‌وگو با ان‌بی‌سی نیوز، خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان را زمینه‌ساز رشد شاخه‌ی داعش خراسان در افغانستان دانسته و نسبت به افزایش تهدیدات جهانی این گروه هشدار داده است او معتقد است که ایالات‌متحده به‌جای خروج کامل از افغانستان در آگست ۲۰۲۱، می‌بایست بخشی از نیروهای خود را در افغانستان حفظ می‌کرد. او با اشاره به اظهارات جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا، مبنی بر توانایی نظارت بر افغانستان از راه دور گفت که «در افغانستان، ما تقریباً هیچ توانایی برای زیرنظر گرفتن کشور نداریم».

این ژنرال عدم حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان را موهبتی برای داعش و گروه‌های شبه‌نظامی دیگر دانست و افزود: «متأسفانه، ما دیگر آن فشار را بر آن‌ها وارد نمی‌کنیم، بنابراین آن‌ها آزادند که قدرت پیدا کنند، آزادند برنامه‌ریزی کنند، آزادند هماهنگ کنند».

این نخستین باری نیست که انتقادات شدیدی علیه عملکرد آمریکا در قضیه‌ی افغانستان مطرح می‌شود. از زمان خروج این کشور از افغانستان و به‌ویژه از دوماه به این‌سو، سیاستمداران و مقامات پیشین آمریکا بارها علیه سیاست‌های بایدن ازجمله مساله خروج و حمایت از طالبان انتقاد کرده‌اند.

این‌که واقعیت چیست، هنوز مشخص نیست اما آنچه مشخص است این‌که آمریکا با روی‌کار آوردن طالبان به گسترش و افزایش نفوذ گروه‌های تندرو به‌ویژه داعش در افغانستان کمک کرده است و با گذاشتن میلیون‌ها دلار  جنگ‌افزار، برای سال‌ها مواد اولیه کشتار را برای گروه‌های تروریستی تأمین کرده است.

مساله‌ای که حالا باعث نگرانی سیاستمداران آمریکا شده، تن ندادن طالبان به خواست‌های این کشور، نزدیکی بیش‌ازحد به چین  و همین‌گونه اهمیت ندادن طالبان به آبروی رفته‌ی آن کشور در حمایت از یک گروه ضد حقوق بشری است.

به باور کارشناسان، رشد هریک از گروه‌های افراطی در افغانستان می‌تواند در آینده برای آمریکا هزینه‌بر باشد و ازاین‌جهت می‌شود گفت که ظاهراً سیاستمداران و مقامات پیشین آمریکا از سیاست‌های اخیر  دولت خود در افغانستان چندان راضی به نظر نمی‌رسند و آن را اشتباه جدی ارزیابی می‌کنند.

ملاحظه:

1. بزرگ انگاری داعش، بازی کردن در پازل­های پیچیده آمریکایی­ها است و در شرایط کنونی از اینگونه بزرگ نمایی­ها کم نخواهد بود. فرار رسیدن فصل بهار اگر چه برخی سر و صداهای جزئی و حملات کوچک را علیه طالبان از سوی نه فقط به اصلاح داعش که برخی گروه­های مخالف طالبان رخ خواهد داد و اگر چه هنوز داعش ادعایی، برخی اظهار حضور  را جسته و گریخته خواهند داشت اما واقعیت امر آن است که طالبان به طور قابل ملاحظه­ای بر اوضاع افغانستان مسلط است و داعش توان اظهار حضور قابل توجهی در افغانستان نمی­تواند داشته باشد.
2. باز گداشتن دست داعش در همین حد غیر قابل توجه، سناریوی دیگری را از سوی آمریکا، پاکستان و تاجیکستان برای برهم زدن بازی در غرب آسیا و تحت الشعاع قرار دادن کشور­های رقیب از جمله ایران، روسیه و چین است که به نوعی می­توان اعلام نمود که این روند از بزرگ نمایی داعش در عرصه رسانه­ای آغاز گشته است.
3. حقیقت آن است که عدم حضور آمریکایی­ها موجبات عدم تأثیرگذاری بیشتر بر روی داعش را به دنبال داشته تا اینکه داعش بخواهد دستش باز باشد؛ چرا که خود آمریکایی ها در زمان جمهوریت حمایت­های قابل توجه لجستکی و نظامی از داعش در برابر طالبان می­نمود که مستندات آن بارها منتشر شده است.

نویسنده: احمد فرزاد